تپه تاریخی تورنگ تپه گرگان
نویسنده: لیلا فردوسی
تپه تاریخی تورنگ تپه گرگان
تپه های باستانی بسیاری در نقاط مختلف کشورمان وجود دارند. این تپه ها، گنجینه هایی هستند که شاید اگر هر کدام از آن ها در کشور دیگری غیر از ایران بود، به عنوان جاذبه ای جهانی و معروف از میلیون ها گردشگر داخلی و خارجی میزبانی می کرد. بسیاری از آثاری که در موزه های کشور وجود دارند، از همین تپه های تاریخی بدست آمده اند. فاصله این محوطه باستانی از مرکز استان گلستان یعنی گرگان، حدودا ۲۰ کیلومتر است. تورنگ تپه در همسایگی روستایی به همین نام جای گرفته است و در مجاورت آن استخر طبیعی آبی، به شکوه و عظمت آن افزوده است. شروع کاوش در تورنگ تپه به زمان محمدشاه قاجار برمی‌گردد.تپه ای تاریخی که از جنوب شرقی دریای خزر، 60 کیلومتر فاصله دارد .
اهمیت تورنگ تپه با کشفِ اتفاقی مجموعه اشیایی معروف به گنج استرآباد در سال 1841 میلادی آشکار شد. برخی از اشیای این مجموعه را، که امروزه از سرنوشت آنها اطلاعی در دست نیست، به دربار محمدشاه قاجار فرستادند و در آنجا دوبد، دیپلمات و پژوهشگر روسیِ فرانسوی تبار، آنها را مطالعه و طرحهایی از آنها تهیه کرد.
تورنگ تپه يکي از عظيم ترين و غني ترين تپه هاي باستاني استان گلستان به شمار مي آيد، اين تپه در فاصله تقريبي 25 کيلومتري شمال شرقي گرگان واقع است و با وسعت بسيار و ارتفاع چشمگير در مجاورت روستاي تورنگ تپه واقع شده و بر استخر آبي بزرگی مشرف است.
دهکده تورنگ تپه در جنوب شرقی تپه قرار داشته و در ضلع جنوب غرب آن، آب بندان ذخیره آب مزروعی قرار دارد. این مجموعه ظرفیت و توان بالقوه زیادی برای جلب و جذب جهانگردان به آثار تاریخی را دارد. بخشی از موزه لوور در شهر پاریس به اشیای کشف شده در تورنگ تپه گرگان اختصاص دارد. این تپه به لحاظ ارزش های تاریخی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و همانند سایر آثار ثبتی، حفاظت آن به وسیله سازمان میراث فرهنگی استان گلستان انجام می گیرد. بزرگ ترین برجستگی تورنگ تپه ارتفاعی نزدیک به 5/34 متر از سطح دشت های اطرافش دارد.
در دوران قاجار کاوش های دیگری نیز در این منطقه انجام گرفته است. در سال ۱۲۶۸ هجری شمسی، باستان شناس معروف فرانسوی ژاک دمورگان به ایران آمد و در تورنگ تپه گرگان دست به کاوش های علمی زد. در این دوره نیز آثار ارزشمندی از دل خاک بیرون آورده شد. آثاری نظیر ظروفی با نقش برجسته، خنجر های مسی و مفرغی، مجسمه های سنگی کوچک و… گزارش کامل این حفاری ها هم در سال ۱۹۳۱ میلادی در ۵ جلد به نام ماموریت علمی در ایران منتشر شد.
پس از کاوش های دمورگان، در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی هم هیئتی از کشور آمریکا برای ادامه حفاری ها به ایران آمدند. حفاری هایی که در این دوره صورت گرفته، شکلی تخصصی تر پیدا کرد. به طوری که آن ها سه لایه تاریخی یا سه طبقه را برای این تپه تشخیص دادند. طبقه اول ۶ متر عمق داشت و از آن بقایای گورستانی مربوط به عصر اهن بدست آمد. درون قبر های این گورستان، در کناره استخوان ها، اشیائی ارزشمند همچون ظروف سفالین قرمز و خاکستری، اشیائی برنزی و … بدست آمد. در طبقه دوم که در اعماق ۷ الی ۸ متری زمین بود آثار پراکنده ای کشف شد و در طبقه سوم باز هم ظروفی سفالین و مجسمه های کوچک گلی کشف شدند.با اینکه او به یافته های مشابه با گنج استرآباد دست پیدا نکرد، کاوش های او نشان داد که قدمت آثار تورنگ تپه به هزاره چهارم پیش از میلاد می رسد.
در تمامی ایام سال می توان از تورنگ تپه بازدید کرد. البته در فصل بهار طبیعت اطراف این تپه طراوت و زیبایی بیشتری پیدا می کند.
گلستان یکی از زیباترین استان منطقه شمال شرق کشور است که در فصول بهار و تابستان پذیرای خیل عظیمی از گردشگران است. پس از بازدید از تورنگ تپه گرگان، می توانید از شهر زیبای گرگان، جنگل زیبای النگدره، ارتفاعات هزارپیچ، پارک جنگلی ناهار خوران و دیگر جاذبه های نزدیک به این تپه دیدن کنید.
تفریح یاب خواندن مقاله های زیر را به شما توصیه می کند:
برج خلعت پوشان تبریز، یادگار عصر صفویه
