گنبدهای نمکی در ایران
نویسنده: علیرضا نصیری
یکی از پدیده‌های زمین‌شناختی است که به لایه‌های بزرگ نمک زیرزمینی که به طرف سطح زمین حرکت کرده‌اند و شکل گنبدمانندی گرفته‌اند گفته می‌شود. گنبدهای نمکی ساختمان‌های زمین‌شناسی گنبدی شکلی هستند که هسته مرکزی آنها از سنگ تشکیل شده است. هنگامی که نمک تحت تأثیر لرزش ناگهانی مانند زلزله قرار می‌گیرد مانند یک ماده قابل ارتجاع عمل می‌کند که یا خرد می‌شود، یا به حالت تغییر شکل برگشت‌پذیر عکس‌العمل نشان می‌دهد. اما هنگامی که توده نمک تحت تأثیر فشار مداوم قرار گیرد مانند یک مانع غلیظ عمل می‌کند این پدیده را خزش می‌گویند. شرایطی مانند نقطه ذوب، انجماد، چگالی، تغییرات فشار و درجه حرارت در شکل‌گیری نمک‌ها مؤثر می‌باشند. اغلب گنبدهای نمکی در نواحی گرمسیر تشکیل می‌شوند.
گنبد های نمکی در ایران
گنبدهای نمکی ایران در استان‌های فارس و هرمزگان و سمنان دیده می‌شود. برخی از جزیره‌های ایرانی در خلیج فارس، مانند جزیره هرمز، گنبدهای نمکی هستند.
متراکم ترین نوع گنبدهای نمکی ایران در زون های چین خورده و گسیخته زاگرس و در حوزه خلیج فارس تشکیل شده اند که سرچشمه آنها حوضه نمکی سری هرمز است که مربوط به اینفراکامبرین می باشد.اشکال مختلف و جالبی می تواند در گنبدهای نمکی ایجاد شود مانند یخچال های نمکی و اشکال کارستی، گنبدهای نمکی از عوامل مهم شوری منابع آب و خاک هستند.
بزرگترین گنبد نمکی ایران
گنبد نمکی جاشک یا کوه نمک جاشک (گنبد نمکی دشتی) ناحیه وسیع و مرتفع شمالی کوجاشک منتهی‌الیه جنوبی رشته کوه زاگرس، حدفاصل شهرستان دشتی و دیر در استان بوشهر، یکی از بزرگترین و فعال‌ترین
و زیباترین گنبدهای نمکی ایران و خاورمیانه و از جاذبه‌های طبیعی است. مهم‌ترین خصوصیات بارز و متفاوت کوه نمکی جاشک به نوع نمک‌های این کوه نمکی، گنبدها غارهای منحصربه‌فرد، آبشارها، بلورها و... می‌توان اشاره کرد.
گنبد نمکی جاشک یکی از رموز طبیعت بوشهراین پدیده ی طبیعی، بزرگترین گنبد نمکی خاورمیانه است و یکی از میراث ارزشمند طبیعی ایران محسوب می شود. مناظری که در جای جای این منطقه وجود دارند به گونه ای هستند که شاید مانندشان در هیچ جای دیگری نبینید. این گنبد نمکی یکی از فعال ترین و زیباترین گنبدهای نمکی ایران می باشد و به عنوان یک سرمایه ی ملی با قدمت ۶۰۰ میلیون سال بسیار حائز اهمیت است.
گنبد نمکی جاشک یکی از رموز طبیعت بوشهر
جاده ی دیر به خورموج را که در پیش بگیری و روستای جاشک را از نظر بگذرانی، ناگهان چشمت به منظره ای می افتد که شاید تا به حال ندیده باشی. منظره ای که لباس سپیدی از جنس نمک بر تن دارد و تو را به سوی دنیایی متفاوت می خواند .این منطقه کوهستانی بوده و به علت شرایط خاص توپوگرافی و اقلیمی فاقد هرگونه چشمه‌های آب شیرین، آبشخور و چاه است و تنها غارهای نمکی و چشمه‌های نمکی به تعداد فراوان وجود دارد. کوه نمک جاشک در محدوده درویشی رودخانه‌مند قرار گرفته است. بخش‌هایی از گنبد نمکی کاکی که دارای نمک است فاقد هر گونه پوشش گیاهی و هرگونه درخت است اما بیشتر لایه‌های سازنده آن آهکی نمکی است که از میان کوه نمک سربرآورده و از پوشش گیاهی بسیار خوبی برخوردار است و در دامنه های کوه نیز گیاهان مقاوم به شوری مشاهده می‌شود. در کل پوشش گیاهی منطقه شامل گون، گیشدار و قیچ است که در فصل زمستان و بهار انواع گیاهان یک‌ساله سطح زمین را می‌پوشاند و زیبایی خاصی به آن می‌بخشد. همچنین در دره‌هایی که از نمک‌زارهای نمکی در امان مانده‌اند، درختچه‌های کنار و اشک به وفور دیده می‌شود.
دیگر گنبد های نمکی ایران
1. گنبد نمکی یزدان قم
2. گنبد نمکی نهند
3. گنبد نمکی قره آغاج
4. گنبد نمکی شور دره تبریز
5. گنبد نمکی خواجه
6. گنبد نمکی باغ بهزاد
7. گنبد نمکی منور
8. گنبد نمکی ملحه
9. گنبد نمکی انگوران
10. گنبد نمکی گچین
11. گنبد نمکی پل
12. گنبد نمکی لارک
13. گنبد نمکی داربست
14. گنبد نمکی خورموج
15. گنبد نمکی جزیره هرمز
16. گنبد نمکی کرموستیج
17. گنبد نمکی کنارسیاه
18. گنبد نمکی بزنجان
تفریح یاب خواندن مقالات زیر را به شما پیشنهاد می کند:
