بازار قیصریه مرکز بازرگانی شهر اصفهان در دوران صفوی
نویسنده: نگار رضوانی
بازار قیصریه میدان نقش جهان :
دهانه های بازار که به بازار قیصریه معروف است در ضلع شمالی میدان ساخته شده(قرن 11ه ق) و دارای یک سردر مرتفع ورودی با پیشخوانی نیم دایره ای شکل و حوضی سنگی در رو به رویش و چهار حجره به صورت قرینه در طرفین ورودی بازار نمایان است که حجره ها در دو طبقه مثل گوشواره های سردر ورودی طراحی شده اند. البته قیصریه در ابتدا دارای سه طبقه بوده که طبقه سوم آن تخریب شده در طول زمان و نقاره خانه را تشکیل می داده و کاربریش این بوده که در طول روز با صدای آواز و موسیقی اوقات روز را اعلام می کردند، طبقه دوم نیز به امور دفتری و بازرگانی اختصاص داشته.این بازار طویل چند انشعابی که در آن زمان یک بازار بزرگ تجاری بین المللی به حساب می آمده است بافت نو و جدید دوران صفویه را به شهر قدیمی تر سلجوقیان در میدان و بازار و مسجد عتیق وصل می کرده است.
بخش فوقانی سردر دارای تزئینات کاشیکاری با نمایی نقاشی شده از تیراندازی است تصویری شبیه سر انسان، همسان با مینیاتورهای عصر صفوی همراه با نیم تنه ببر با دم اژدها ترسیم شده که نمادیست از شهر اصفهان در آن زمان وهمچنین تصاویری از مجالس بزم شاهی ،رقص و آواز اروپاییان و جنگهای مهم و افتخار آمیز شاه عباس اول با ازبکان ترسیم شده است. نقش نمادین سر انسان با تنه ببر به عقیده محققین نمادی از برج قوس و طالع شهر و تصاویری حقیقی از نمای شهر در آن زمان می باشد .
سقف داخلی سردر از کاشی هایی به رنگ آجری، گلبهی و سرمه ای و در کل رنگهای زنده و گرم بسیار خوشرنگ با نقشهای اسلیمی به صورت مقرنس تشکیل شده است. درین بازار پر رونق و پویا، ضرابخانه و یک کاروانسرای شاهی هم ساخته شده با تیمچه ها و سراهای متعدد و مزین به تزیینات آجری ، رسمی بندی و کاشیکاری و گچبری و گاها نقاشی شده با انواع متنوع طاق نماها و چهارطاقی های متوالی وپشت سرهم که هر کدام سقف راسته بازار را تکمیل کرده و می پوشانند.ساخت حمام های شاهی و عمومی،مدارس علمیه،مساجد کوچک برای بازاریان،مهمانخانه ها و کاروانسراهای گوناگون، عصارخانه و مجموعه های تولیدی و صنعتی و کارگاهی؛ بازار قیصریه واقع در میدان نقش جهان را تبدیل به یک ارسن یا مجموعه جامع متنوع با خدمات کامل در آن زمان کرد.
تعدد اصناف و تنوع اجناس، این بازار ر ا به یکی از مهمترین و موثرترین مراکز تجاری،اقتصادی و بازرگانی درآن عصر تبدیل کرده بود و حتی تجار غربی و شرقی و منطقه ای خارجی را به سوی شهر اصفهان روانه کرده بود..از جمله اصناف و بازارهای مهم قیصریه میتوان به بازار هارونیه،گلشن،مخلص، مقصودبیک، سماورسازها و عربان اشاره کرد.نکته دیگر درین بازار وجود مدارسی متعدد با معماری خاص ایرانی در بازار قیصریه است از جمله مدرسه هارونیه ، کاسه گران،جده بزرگ، جده کوچک و.. می باشد.
