آداب سفر حج
نویسنده: زهرا مصلحی
سفر حج یکی از سفر های زیارتی و دینی است که مسلمانان و حتی ادیان دیگر آن را تجربه می کنند و این عظمت و انرژی مثبت کعبه است که زائران را به وجد می آورد و بسیاری از روبه رو شدن با این عظمت بی اختیار سر به گریه می گذارند همه ساله افراد زیادی برای دیدن و اجرای احکام دینی و اداب حج به این منطقه سفر می کنند.
در این مقاله بخشی از آداب و راه های سفر به مکه را شرح داده ایم.
- هدفداری در مسافرت
سیر و سیاحت با انگیزه صحیح و عقلانی، در قرآن کریم مورد تایید و تشویق قرار گرفته و از مومنان خواسته شده، با مسافرت نمودن به گوشه و کنار جهان، در سرنوشت ملت های گذشته بیاندیشند و عبرت گیرند. پیامبر (ص) در این باره فرمودند:« مسافرت کنید تا سالم شوید». سفر الهی و معنوی حج به دلیل اهمیتی که در اسلام دارد، باید با انگیزه ای الهی و با قصد قربت و به صورتی هدفمند انجام شود تا حاجی بتواند به دستاوردهای در نظر گرفته شده از سوی خداوند، دست یابد.
حج به دو صورت است: 1- حج برای خدا. 2- حج برای مردم. پس از آنکه فرد برای خدا حج گزارد، از خداوند پاداش بهشت گیرد و آنکس که برای مردم حج به جای آورد، پاداش آن در روز قیامت با مردم است. از این روایت می توان اهمیت هدف و انگیزه را در حج پی برد.
رسول خدا (ص) در یک دسته بندی مشخص، حاجیان امت خود را در آخرالزمان به سه دسته تقسیم فرموده که این چنین پیش بینی شده:
دسته اول: ثروتمندان که با انگیزه تفریح و خوش گذرانی به حج می روند.
دسته دوم: گروه های متوسط جامعه که با هدف تجارت و سوداگری راهی زیارت خانه خدا می شوند.
دسته سوم: نیازمندان و فقیران که برای خودنمایی و ریاکاری وارد آن دیار می شوند.
طبیعی است که هیچ یک از این سه دسته، بهره و نصیب معنوی از این سفر نخواهند داشت. از این رو حاجیان پیش از سفر باید هدف و انگیزه خود را مشخص کنند و سپس در راستای همان اهداف درنظر گرفته شده پاداش خود را در دنیا و آخرت برگیرند.
- توبه و استغفار
پس از مشخص کردن هدف سفر توسط فرد، حاجی باید گناه و معصیت را از جان و دل بزدایدتا زمینه را برای راه یابی به محضر حق فراهم سازد. اما صادق (ع ) می فرماید:« هرگاه اراده حج کردی، با آب توبه خالص گناهانت را بشوی.»
حاجی در سفر حج و عمره میهمان خداون است؛ عادت مردم در میهمانی ها این است که از محل کار خود به خانه رفته، جسم خویش را شستشو داده، لباس های تمیز پوشیده، موها را شانه زده، خود را معطر می کند و سپس به میهمانی می روند و هرچه میزبان در نظر آن ها مهم تر باشد اینگونه آداب را بیشتر رعایت می کنند. حال چه کسی از خداوند مهم تر و با عظمت تر می باشد؟ از این رو پیش از ورود به حرمین شریفه لازم است حاجی خانه دل را از گناه پاک نماید و بسوی کوی دوست حرکت کند.
توبه نصوح، توبه بدون بازگشت است و نیازمند یک تصمیم جدی و قاطع.
روش توبه نصوح چنین است: گناهکار ابتدا باید از عملکرد بد خویش پشیمان شود، سپس تصمیم بگیرد از این پس خود را به معاصی نیالاند و گناهان مرتکب شده را ترک گوید واز پیشگاه خداوند طلب مغفرت و آمرزش کند.
گناهان بصورت کلی بر دو قسم اند:
- حق الله: گناهانی که مستقیما به خداوند ارتباط دارد: مثلا نماز نخوانده، روزه نگرفته و...
- حق الناس: گناهانی است که به مردم ارتباط دارد: غیبت، سرقت، ظلم و...
توبه اینگونه گناهان پس از پشیمانی و تصمیم به ترک گناه، آن است که در صورت امکان رضایت مردم را جلب و سپس در پیشگاه خداوند طلب مغفرت کند.
- اخلاص در نیت
اخلاص شرط اساسی در تمامی عبادات است، به گونه ای که هرکس عبادتی را برای ریاکاری و خودنمایی انجام دهد، از آن عمل هرگز بهره ای نمی برد.حاجیان باید سفر را با مبارزه با نفس آغاز کنند و پس از غلبه بر آن، قصد کوی دوست کرده، با تمام وجود به سوی او رود، در چنین حالی است که به همه چیز خواهد رسید.
- زاد و توشه حلال
بر حاجی واجب است که هزینه سفر و توشه راه را از راه حلال بدست آورده باشد تا از شیرینی مناجات با خدا و عبادت خود لذت ببرد. خداوند جز پاک را نپذیرد، اینگونه نیست که هرکس حج خانه خداکند با مال حرام، حج او پذیرفته شود.
- خداحافظی و حلالیت طلبی
حاجی هرگاه تصمیم گیرد به حج مشرف شود، بر اساس توصیه امام صادق (ع) شایسته است آن را به برادران دینی خود اطلاع دهد. انجام این دستورالعمل می تواند برکات و ثمرات زیادی را شامل شود، که یکی از این برکات زدودن تیرگی ها از دل هاست. خود شکنی و پرهیز از کبر و غرور در اطلاع رسانی به دیگران برای سفر حج، می تواند زمینه پاکی و آمرزش از گناه را فراهم کند. بنابراین بر حاجی لازم است از اقوان و دوستان و همسایگان و همکاران حلالیت بخواهد و سپس عازم دیار نور شود.
- گوارایتان باد
آنان که با بصیرت و معرفت، سفر عاشقانه و خالصانه حج را آغاز و با محبت به خدا و رسولش و به دور از گناه و معصیت آن را به پایان برساند، به سودی بزرگ دست یافته و فردای قیامت حج مقبول و مبرور، آنان را از هراس قیامت رهایی بخشد.
بنابراین، حج و معنویات آن گوارای وجود شیعیانی باد که با رعایت تمامی این آداب و اخلاق، حجی شکوهمند و مقبول را به جای آورده و باروحی سرشار از معنویت به خدا و اهل بیت به کشور خود بازگردند.
سایت تفریح یاب مطالعه مقاله های زیر را به شما پیشنهاد می کند.
