مراحل دریافت پاسپورت
نویسنده: فاطمه صبا
در ابتدا باید به این مبحث پرداخته شود که پاسپورت چیست و به چه کاری می آید. پس از آن به طور مفصل به شرایط و نحوه دریافت پاسپورت می پردازیم.
پاسپورت:
پاسپورت عبارت است از مدرک شناسایی که شما برای خروج از کشور و ورود به خاک کشوری خارجی نیاز دارید، در حقیقت خارج از مرزهای ایران تنها مدرک معتبر شما برای اجازه ی ورودتان به هر کشوری پاسپورتتان است. در پاسپورت اطلاعات مهم و اساسی همچون تاریخ تولد دقیق، عکس دارنده پاسپورت، امضا، زمان ثبت و پایان مهلت و انقضای پاسپورت، ملیت و همچنین برخی قوانین مهم در مورد سفر به برخی از کشورهای خاص ثبت شده است.
صدور و ثبت پاسپورت همچون شناسنامه و کارت ملی در انحصار دولت هر کشور است و هیچ سازمان یا نهادی به صورت خصوصی به این کار دسترسی ندارد. شرایط صدور پاسپورت در کشورهای مختلف متفاوت بوده و اغلب اوقات این شرایط و قوانین تحت تاثیر اتفاقات سیاسی اطراف است.
به طور مثال برخی از این قوانین را که در کشورهای مختلف برای دریافت پاسپورت وجود دارند، عبارتند از:
مدت زمان انقضای پاسپورت، که در ایران به مدت 5 سال و در کشوری مثل ایالات متحده 10 سال است. البته در آمریکا پاسپورت افرادی که زیر سن قانونی هستند، تنها 5 سال اعتبار داشته و بایستی پس از این مدت اقدام به تمدید آن کنند.
در کشور کره جنوبی که دارای قوانین سفت و سختی هستند، تنها افراد معدودی می توانند اقدام به دریافت پاسپورت نمایند. باقی مردم حتی برای تردد های بین شهری یا خارج از کشور نیاز به مجوزهای خاص قانونی دارند.
مورد بعدی تعداد پاسپورت برای یک فرد است. در کشورهایی همچون ایران و بسیاری دیگر از کشورها هر فرد تنها می تواند یک پاسپورت داشته باشد، اما در برخی از مناطق همچون اغلب کشورهای اروپایی، استرالیا، فرانسه، یونان و...افراد می توانند دو یا چند پاسپورت داشته باشند.
انواع پاسپورت:
گذرنامه ها به هفت دسته اصلی تقسیم می شوند که هر کدام کاربرد خاصی داشته و برای مورد خاصی صادر میشود که در ادامه با یکدیگر به بررسی آن ها می پردازیم.
1)معمولی- توریستی:
این نوع پاسپورت بیشترین متقاضی را در بین افراد داشته و غالبا بیشترین زمان درخواست برای صدور یا تمدید این نوع گذرنامه در حوالی تعطیلات عید و تابستان است؛ زیرا بیشتر افراد برای تعطیلات ترجیح می دهند که به کشورهای خارجی سفر کرده و از امکانات تفریحی در آنجا استفاده کنند.
2)خدماتی- رسمی:
این مدل گذرنامه برای افراد، کارکنان و کارمندان دولت صادر می شود که به جهت انجام اموری کشوری و اداری به خارج از کشور سفر می کنند.
3)دیپلماتیک- سیاسی:
این نوع گذرنامه تنها برای افراد مشهور سیاسی و سرشناس یعنی افرادی که از لحاظ سیاسی در نظام یک کشور مشغول به فعالیت هستند، صادر می شود و تنها در زمان جلسات و اجلاس های بین المللی از این نوع پاسپورت استفاده می شود.
4)اضطراری- موقت:
از این پاسپورت ها زمانی استفاده می شود که فرد به هر دلیلی همچون مفقودی یا از بین رفتن پاسپورت، قادر به ارائه پاسپورت خود نیست و با اختلال در سفرش روبرو شده است. این گذرنامه ها دارای اعتبار بسیار محدودی هستند و معمولا اعتبار آن ها تا زمانی است که فرد بتواند اقدامات لازم برای تهیه پاسپورتش را انجام دهد.
5)اشتراکی:
از اسم این نوع گذرنامه مشخص است که کاربردهای آن برای مواردی است که به صورت تیمی انجام میگیرد. به طور مثال می توان به ورزشکارانی اشاره کرد که به دلیل شرکت در مسابقات بین المللی در صدد خروج از کشور هستند.
6)خانوادگی:
در این نوع پاسپورت، گذرنامه تنها برای یکی از اعضای خانواده صادر شده و نام دیگر افراد خانواده در پاسپورت فرد اول ذکر می شود؛ بدین طریق فرد دارنده پاسپورت می تواند اعضای خانواده را در سفرها به همراه خود ببرد. اما اگر فرد دارنده پاسپورت حضور نداشته باشد، امکان سفر خارج دیگر اعضا نیز مقدور نمی باشد که البته این نوع پاسپورت از حدود دو الی سه سال پیش در ایران فاقد اعتبار قانونی شده است.
7)داخلی:
این نوع گذرنامه برای سفر شهروندان در داخل کشور صادر می شود که به منظور کنترل جا به جایی و سفرهای شهروندان یک کشور است. البته این نوع پاسپورت غالبا برای کشورهایی همچون ایالات متحده کاربرد دارد که دارای ایالت های گوناگون با دولت های مختلف است و برای رفتن از یک ایالت به ایالت دیگر نیاز به چک شدن تمام شناسه های هویتی شما را دارند.
نکته حائز اهمیت در مورد پاسپورت های ایرانی آن است که در ایران تنها سه نوع پاسپورت وجود دارد که شامل موارد معمولی، خدماتی و دیپلماتیک می شوند و باقی موارد کاربردی در ایران ندارند.
شکل و ظاهر پاسپورت:
هر کشوری بنابر صلاحدید و اختیارات خودش می تواند پاسپورت و به طور کلی مدارک شناسایی را طبق قوانین خود تنظیم نماید، اما یک سری از قوانین وجود دارند که سازمان جهانی هوانوردی غیر نظامی برای تمامی کشورها به تصویب رسانده و همگی ملزم به رعایت آن هستند. از جمله این قوانین می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1.ابعاد گذرنامه: 8.8*12.5 سانتی متر.
2.جلد و کاور پاسپورت بایستی طراحی و نماد مختص کشور صادر کننده را داشته باشد.
3.وجود 8 صفحه خالی برای مهر روادید یا ویزا.
4.تعداد برگه های کلی پاسپورت
5.اطلاعات ضروری دارنده پاسپورت، مثل نام و نام خانوادگی، شماره ملی، شماره پاسپورت، ملیت، جنس و...
6.استفاده از زبان بین المللی معیار که در حال حاضر انگلیسی می باشد.
شرایط دریافت پاسپورت:
شرایط اخذ پاسپورت برای بانوان و آقایان در ایران اندکی متفاوت است، که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:
بانوان:
-داشتن رضایت نامه محضری برای بانوان متاهل و یا برگه فوت برای بانوانی که همسرشان فوت شده است، و یا طلاق نامه محضری برای بانوانی که جدا شده اند، الزامی است. در غیر این صورت، برای خروج از کشور نیاز به اجازه محضری همسر دارند. این مورد برای خانم های مجرد صدق نمی کند و نیازی به اجازه پدر ندارند.
آقایان:
داشتن کارت پایان خدمت یا کارت معافیت برای آقایان الزامی است.
مواردی که افراد نمی توانند اقدام به دریافت پاسپورت نمایند:
1.دارای پیشینه قضایی در خارج از کشور
2.افراد ممنوع الخروج
3.افرادی که دارای بدهی مالی هستند و شاکی دارند.
