فرهنگ جنگل گردی
نویسنده: کیوان رنجبر
گردشگری امروز در جهان به عنوان یکی از منابع تامین درآمد پایدار برای کشورها محسوب می شود و جنگل گردی به عنوان یکی از جذاب ترین بخش های آن می تواند بر گذراندن اوقات به بهترین شکل احترام به طبیعت و فرهنگ و حس ایرانی زیستن نیز محسوب می شود. از میان شاخه های گردشگری متکی به طبیعت، با توجه به موقعیت کوهستان های ایران گردشگری در جنگل و گردشگری در بیابان و گردشگری آبی دارای نزدیکی زیادی با گردشگری در کوهستان هستند و می توانند به فعالیت های تفرجی یکدیگر تنوع بخشیده و محورهای مشترکی را در بر بگیرند. گردشگری جنگل زیر شاخه رو به رشدی از سفرهای ماجراجویانه است که با روش های فیزیکی چند جانبه فعال در سفرهای مناطق جنگلی زمین تعریف می شود. اگرچه از بسیاری جهات گردشگری جنگل به سفرهای ماجراجویانه شبیه است اما گردشگری جنگل به بافت منطقه، فرهنگ و فعالیت های خاصی ارتباط پیدا می کند.
تفرجی که در محیط های جنگلی انجام می شود را گردشگری جنگلی می نامند. مناطق با سیمای جنگلی و برخوردار از چشم اندازهای طبیعی نظیر آبشار، غار، چشمه، دره و غیره که به جهت دسترسی دارای تقاضای تفرجی هستند را گردشگاه های جنگلی می نامند. برخی از صاحب نظران بر این عقیده هستند چنانچه در جنگلی تعداد بازدید کنندگان روزانه بیش از ده نفر در هر هکتار باشد در این صورت نقش و اهمیت اصلی آن جنگل را باید تفرجگاهی دانست.
منابع تفرجی اکوسیستم جنگلی شامل منابع طبیعی متعددی است که این منابع شامل: توده های جنگلی- بیشه زار ها یا اجتماعات درختی پیرامون رودخانه ها، دشت های سیلابی، مجاور آبگیر ها و برکه ها- درختان شاخص- جانوارن جنگل زی- رودخانه ها و آبگیرهای جنگلی- آبشار و غار جنگلی- چشم اندازهای جنگلی
امروزه شمار زیادی از بناهای تاریخی را می توان در دل رویشگاه های جنگلی کشور یافت. قلعه رودخان در استان گیلان و قلعه بابک در استان آذربایجان شرقی نمونه ای از آن است. علاوه بر آن تکایا، زیارتگاه ها و برج ها و قلعه های کوچک و بزرگ پراکنده ای در این اکوسیستم طبیعی وجود دارند که در کنار شیوه زیست سنتی مردم گردشگری جنگلی را تنوع و تکامل می بخشد.
برای جنگل نوردی باید آمادگی بدنی خوبی داشته باشید، چون تمام طول راه را باید پیاده طی کنید و اینطور نیست که بخشی از راه را با ماشین بتوان طی کرد، برای زدن به دل جنگل باید کمی هم با تجهیزات کوهنوردی و کمپینگ آشنایی داشته باشید و اصول اولیه را بدانید و با توجه به مسیری که انتخاب کرده اید از پس حمل کردن کوله پشتی برای یک یا چند روز بر بیایید.
در فصلی مثل پائیز آب و هوا همیشه ثابت نیست، گاهی ممکن است آفتابی باشد و گاهی کاملا ابری و بارانی. پس آماده بودن برای پیاده روی در هر شرایط آب و هوایی ضروری است. بهترین کار این است که با راهنما و به صورت گروهی حرکت کنید، پا به پای دیگران قدم برداشته و هوس تنها قدم زدن به سرتان نزند. نگهداری و مراقبت از محیط زیست از وظیفه های هر طبیعت گردی به حساب می آید. خوب است با اکوسیستم جنگل هم آشنا باشیم و روحیه تیمی مان را برای بودن در این فعالیت گروهی حفظ کنیم.
کسی که صبح با هدف جنگل نوردی از خانه بیرون می آید، نمی خواهد یک جای مناسب پیدا کند، چادر بزند و بساط چای برپا کند. جنگل نورد قرار است بین درختهای تنومند پیاده روی داشته باشد. مسیر جنگل نوردی گاهی دایره ای شکل است. هدف این است که با طبیعت دست و پنجه نرم کرد، به راهپیماییی ادامه داد، شب را در چادر خوابید و بعد از همان جایی که آمده بودیم، برگردیم. گاهی هم از یک سر جنگل وارد می شویم و بعد از یک تا چند روز پیاده روی در بین درختان از نقطه دیگرش بیرون می آییم. مسیرمان هر چه باشد باید آن را روی نقشه مشخص کنیم. جی پی اس و انواع مسیر یاب های هوشمند چنانچه اینترت جواب بدهد، کمک بزرگی به ما در پیدا کردن راه می کنند.
وسایلی که با خود می برید چند دسته هستند یکی وسایل بهداشتی را شامل می شود مثل صابون، دستمال مرطوب، ضد آفتاب، پماد گزیدگی و داروهای ضد آلرژی. دسته بعدی وسایل ایمنی مانند هدلایت، باتوم کوهپیمایی، ترقه برای دور کردن حیوانات وحشی، سوت برای درخواست کمک، چاقو، کیت کمک های اولیه و وسایلی برا بر پا کردن آتش.
به تعداد روزهایی که قرار است در سفر باشیم وعده غذایی برداریم. غذاهای خشک و پر انرژی مثل آجیل و خرما مفید هستند. این طور وقت ها همراه داشتن کنسر خیلی مفید است. فقط یادمان باشد که کنسرو را به مدت حداقل بیست دقیقه بجوشانیم چون در غیر این صورت ممکن است دچار مسمسومیت غذایی شویم.
در جنگل این ما هستیم که وارد حریم حیوانات شده ایم و باید بلد باشیم با خطر چطور مواجه شویم. فرقی ندارد در کدام یک از جنگل های ایران باشیم. در بیشتر این جنگل ها احتمال روبرو شدن با مار وجود دارد. اگر مار جلویمان سبز شد بهتر است بی حرکت بمانیم و یا آرام و عقب عقب از آن دور شویم. اگر مار کسی را نیش زد یک کار مفید عکس گرفتن از مار است تا بشود نوع زهرش را تشخیص داد.
در بیشتر جنگل های شمال مثل جنگل ارسباران خرس وجود دارد. اگر با خرس رو در رو شدید بهتر است فریاد نزنید هرچند حفظ خونسردی در این شرایط کار ساده ای نیست اما لازم است آرام بمانید. در بدترین حالت می شود سنگ یا چوب به طرف خرس پرت کرد و دست ها را مدام در هوا تکان داد. کمتر پیش می آید گرگ ها به گروهی از آدم ها حمله کنند پس تا زمانی که از همسفران خود دور نشده اید جای شما امن خواهد بود. اگر تنها ماندید و گرگ به شما حمله کرد می توان به سمت گرگ سنگ یا چوب پرتاب کرد و حسابی سرو صدا راه انداخت. در این صورت یا کسی به کمک شما خواهد آمد یا اینکه گرگ دور می شود.
